شاخص کلیدی عملکرد ترجمه عبارت Key Performance Indicator است که برای سهولت به‌صورت مخفف با نام KPI از آن یاد می‌کنند. ما در ابتدای کار سازمانی، شاخص‌های مهم و به‌اصطلاح کلیدی را مشخص خواهیم کرد و درنهایت چک می‌کنیم که تا چه اندازه توانسته‌ایم به این شاخص‌ها برسیم. این شاخص به ما کمک می‌کند که از آن به‌عنوان یک عامل قابل اندازه‌گیری برای شناسایی نقاط قوت و ضعف، اتخاذ تصمیم‌های داده‌محور و بهینه‌سازی عملکرد کمک بگیریم. در عبارتی دیگر به این شاخص “سنجه‌های عملکرد” نیز گفته می‌شود. این شاخص گاهی قدری حائز اهمیت است که می‌توان از آن برای سنجش موفقیت کلی سازمان نیز بهره برد.
چرا از شاخص کلیدی عملکرد استفاده می‌کنیم؟
در هر سازمانی اهداف کلی و جزیی زیادی وجود دارد. سازمان یا حتی اشخاص به کمک تعیین شاخص KPI می‌توانند به اهدافی که از پیش تعیین کرده‌اند برسند. اطلاعات شاخص به آنها کمک می‌کند که پس از نوشتن KPI برای خود اهداف جدیدی ترسیم کنند و در مسیر رسیدن به آن اهداف جدید گام بردارند. وقتی شاخص KPI به ما بگوید که درحال نزدیک‌شدن به هدف‌مان هستیم، یعنی استراتژی خوب عمل می‌کند و مشکلی از این بابت نیست؛ پس باید استراتژی را حفظ کرد. شاخص KPI کمک می‌کند که کارمندان بتوانند راحت‌تر پیش پیشرفت شغلی خود را حس کنند و همواره در مسیر پیشرفت باشند.
انواع KPI و نمونه شاخص کلیدی عملکرد
از شاخص KPI می‌توان در بخش‌های مختلفی استفاده و از همین نظر هم می‌توان آن را به انواع مختلفی تقسیم کرد. در ادامه انواع مختلف آن را برای شما شرح خواهیم داد.
۱. KPI فروش
همان‌طور که از نام این شاخص برداشت می‌شود می‌توان از طریق آن عملکرد فروش را ارزیابی کرد. موارد زیادی نیز می‌توانند در این زیرشاخه قرار بگیرند. برای نمونه سود‌های خالص و ناخالص و انواع هزینه‌ها. می‌توان با استفاده از این شاخص انواع مختلفی از فروش را کی پی آی گرفت. برای نمونه میزان فروش از مشتریان جدید و میزان فروش روزانه هر کدام می‌توانند شاخص‌های مربوط به خود را داشته باشند و اطلاعات جزئی بیشتری به ما بدهد.
۲. KPI بازاریابی یا مارکتینگ
شما به عنوان مدیر یا یکی از اعضای تیم مارکتینگ باید از KPIها استفاده کنید تا بتوانید هدفمندتر در مسیر روشد سازمانتان قدم بردارید. این شاخص بیشتر مبتنی بر اندازه‌گیری عملکرد کمپین‌های بازاریابی مختلف است. خصوصا امروز که بخش زیادی از بازاریابی به‌صورت الکترونیک انجام می‌شود، بخش‌های مختلف این دسته از بازاریابی نیز می‌توانند در شاخص ما قرار بگیرند.
- رتبه سئو
- میزان ترافیک شبکه‌های اجتماعی و رشد آن
- نرخ کلیک
- ترافیک وب
KPI هایی از این‌دست تنها نمونه‌هایی برای استفاده از شاخص در بازاریابی دیجیتال هستند. البته بسیاری از شاخص کلیدی عملکرد می‌تواند بسیار ریز و به موارد جزیی بپردازند.
۳. KPIهای مالی
بر روی معیار‌های مالی مختلف مثل رشد درآمد، میزان سود‌آوری، بازده سرمایه‌گذاری و موارد دیگری می‌توان این شاخص را استفاده کرد. برخی دسته مالی و فروش را در معرفی انواع شاخص کلیدی عملکرد، یکی ذکر می‌کنند درحالی‌که در دسته‌بندی دقیق‌تر باید آنها را از یکدیگر جدا کرد.
۴. KPI عملیاتی
خروجی تولید، مدیریت موجودی، کنترل کیفیت و به‌طور کلی هر چیزی که کارایی عملیات و فرایند‌های عملیاتی سازمان شما را اندازه‌گیری می‌کند در این بخش قرار خواهد گرفت.
۵. KPI مشتری
شاخص کلیدی عملکرد بر روی مشتری متمرکز خواهد بود و میزان موفقیت شما در برآورده‌کردن نیاز‌ها، انتظارات و اولویت‌های مشتری را اندازه‌گیری می‌کند. از نمونه‌های آن نیز می‌توان به نرخ حفظ مشتری، شاخص رضایت مشتری و میانگین ارزش طول عمر مشتری (Customer lifetime value) اشاره کرد.
ویژگی‌های یک KPI خوب
این موضوع اهمیت زیادی دارد که شما شاخص کلیدی عملکرد را برای ایجاد بینشی معنادار ایجاد کنید که بتواند از تصمیم‌گیری‌های مبتنی بر داده پشتیبانی کند. پس برای ایجاد چنین چیزی چند نکته مهم به شما در ادامه خواهیم گفت:
- هم‌سویی با کسب‌وکار (Business-aligned): تراز تجاری یا هم‌سویی کسب‌وکار یعنی شما باید استراتژی‌های خود را با نتایج کلی کسب‌وکار هماهنگ کنید.
- قابلیت اجرا داشتن: KPI شما باید قابلیت عملی‌شدن داشته باشد. ترسیم یک کی‌پی‌آی چه اهمیتی دارد وقتی توان رسیدن و برآورده‌کردنش را ندارید؟
- واقع‌گرایانه‌بودن: شاخص‌های شما باید کوچک شروع شود و واقع‌بینانه به اجرا درآید. گاهی شما همه‌چیز را روی کاغذ خوب و درست ارزیابی می‌کنید درحالی‌که اگر در عمل نمی‌توان آن را اجرا کرد و رسیدن به آن بسیار سخت خواهد بود.
- قابل اندازه‌گیری‌بودن: مهم‌ترین ویژگی این شاخص همین است. پس همیشه KPI را به‌شکلی تنظیم کنید که بتوان اندازه‌گیری کرد.
مزایا استفاده از KPI چیست؟
شاخص‌های کلیدی عملکرد به شما کمک می‌کنند تا پیشرفت کلی کسب و کار را ردیابی کنید و اطمینان حاصل کنید که در مسیر رسیدن به اهداف خود هستید. استفاده از KPI چند مزیت مهم می‌توان برای شما داشته باشد که همگی آنها در نهایت منجر به رشد سازمان خواهند شد. در ادامه شما را با این موارد بیشتر آشنا خواهیم کرد:
۱. متعهد‌کردن ایجاد درگیری مثبت در کارمندان با KPI
این شاخص می‌تواند کارمندان مختلف را درگیر امور سازمان کند به‌شکلی که آنها برای حل مشکلات سازمان به‌دلیل وجود هدف مشترک، با یکدیگر متحد شوند. مشارکت کارکنان در سازمان یکی از موضوعات مهم مدیریتی است که اکثرا از چالش‌های مدیران مختلف محسوب می‌شود. در چنین حالتی KPI می‌تواند کمک‌کننده باشد.
۲. افزایش مسئولیت به‌کمک KPI
کارمندان تا زمانی که نتوانند اثر کارهای خود را مشاهده کنند، تلاشی برای پیشرفت نخواهند کرند. پس باید از KPIهای عملکردی استفاده کرد تا به آنها نشان داده شود که چقدر برای سازمان اثرگذار هستند و تا چه حد توانسته‌اند برای سازمان ارزش بیافرینند. اهداف سازمانی آرام آرام کارکنان را به‌سوی مسئولیت‌های بزرگ‌تر هدایت خواهد کرد.
۳. KPI می‌تواند پلی بین هدف و فرهنگ سازمانی باشد
یک موضوع مهم درباره همه KPIها این است که آنها باید با ماموریت سازمان در یک راستا باشند. صد البته که سود آوری یک ماموریت نیست. ماموریت سازمان باید چیزی باشد که کارمندان بتوانند در سطح عمیق با آن ارتباط برقرار کنند. این شاخص می‌تواند باعث این شود که کارمندان شما به‌وضوح درک کنند برای چه هدفی باید چه کاری را انجام دهد و چرا باید به این هدف برسند.
KPI در داشبوردهای هوش تجاری
در این مقاله شاخص کلیدی عملکرد را بررسی کردیم. این شاخص دارای انواع مختلفی است و برای سازمان مزیت‌های زیادی خواهد داشت. برای اجرای یک KPI درست باید مواردی را در نظر گرفت که در واقع اصولی برای اجرا و طراحی آن هستند. برای درخواست مشاوره بر روی لینک کلیک کنید.
