نمودار دایره‌ای
نمودار دایره ای علیرغم اینکه اغلب در مصورسازی داده باعث سردرگمی است، همچنان یک نمودار بسیار رایج است. در این مقاله، نحوه استفاده بهینه از این نوع نمودار بررسی می‌کنیم.
نمودار دایره ای چیست؟
نمودار دایره‌ای نشان می‌دهد که سهم بخش‌های مختلف تشکیل دهنده‌ی یک متغیر چقدر است. هر مقدار با یک تکه از دایره نمایش داده می‌شود دارد، و اندازه هر تکه (هم از نظر مساحت و هم از نظر طول قوس) نشان می‌دهد که سهم هر بخش چه نسبتی از کل را تشکیل می‌دهد.
نمودار دایره‌ای بالا توزیع آرا برای یک انتخابات خیالی در یک شهر کوچک فرضی را نشان می‌دهد. می‌بینیم که Reyes که با بخش آبی نشان داده می‌شود و تقریبا کمتر از نیمی از آرا را دارد. Chu (زرد) با حدود یک سوم آرا در رتبه دوم قرار دارد و Williams (بنفش) با حدود یک پنجم آرا در رده آخر قرار دارد. توضیحات نمودار در سمت راست بالا قضاوت دقیق‌تری در مورد نسبت ها به ما می‌دهد.
چه زمانی از نمودار دایره ای استفاده کنیم؟
نمودار دایره‌ای دارای کاربرد نسبتاً محدودی است که به‌خوبی با تعریف آن عجین شده است. برای استفاده از نمودار دایره ای، باید مقدار کاملی داشته باشیم که به تعدادی قسمت مجزا تقسیم شده است. هدف اصلی ما در استفاده از نمودار دایره‌ای باید مقایسه سهم هر گروه در کل، در مقابل مقایسه گروه ها با یکدیگر باشد. در صورت عدم رعایت نکات فوق، نمودار دایره‌ای مناسب نیست و به جای آن باید از نمودار متفاوتی استفاده کنیم.
مقادیری که یک کل را تشکیل می‌دهند و دسته‌بندی‌هایی که کل را تقسیم می‌کنند، به طور کلی در دو نوع عمده وجود دارند. اول از همه، زمانی که “کل” یک تعداد را نشان می‌دهد. نمونه‌هایی از این موارد شامل آرا در انتخابات تقسیم بر نامزد یا تعداد تراکنش‌ها تقسیم بر نوع کاربر (به عنوان کاربران مرد).
نوع دوم زمانی است که “کل” مجموع یک متغیر داده واقعی باشد. به عنوان مثال، ممکن است ما به تعداد تراکنش ها علاقه نداشته باشیم، بلکه به مجموع پولی همه تراکنش‌ها علاقه‌مند باشیم. تقسیم این مجموع بر ویژگی‌هایی مانند نوع کاربر، گروه سنی یا مکان ممکن است اطلاعاتی در مورد اینکه کسب‌وکار در کجا موفق‌تر است را ارائه دهد.
نمونه‌ای از ساختار داده در نمودار دایره ای
داده‌های نمودار دایره ای را می‌توان در جدولی مانند جدول بالا خلاصه کرد، که در آن ستون اول یک دسته و ستون دوم نسبت، فراوانی یا مقدار آن دسته را نشان می‌دهد. معمولاً نیازی نیست که مجموع به طور جداگانه مشخص شود، مگر اینکه قرار باشد در جای دیگری بیان شود. در برخی از ابزارها می‌توان مانند جدول زیر با داده‌های تجمیع نشده کار کرد و اساساً در زمان ایجاد نمودار دایره‌ای، تجمیع را در جدولی مانند جدول بالا انجام داد.
بهترین روش ها برای استفاده از نمودار دایره ای
برای نمودار توضیحات را بیاورید
در واقع تشخیص نسبت‌های دقیق از نمودارهای دایره‌ای، خارج از کسرهای کوچک مانند ۲/۱ (۵۰%)، ۳/۱ (۳۳%) و ۴/۱ (۲۵%) بسیار دشوار است. علاوه بر این، اگر سطح هر برش برای نمایش مقادیر به جای نسبت‌ها بکار روند، نمودار دایره ای معمولاً فاقد علامت‌هایی است که امکان تخمین مقادیر را مستقیماً از اندازه‌های برش فراهم کند. به همین دلایل است که آوردن توضیحات یک استاندارد لازم برای نمودارهای دایره‌ای است.
ترتیب برش ها را در نظر بگیرید
یک روش خوب برای نمایش برش‌ها می تواند درک آنچه که نمودار می گوید را برای خواننده آسان‌تر کند. یک نمایش درست، از بزرگ‌ترین تکه به کوچک‌ترین برش مرتب می‌شود که در زمانی که دسته‌هایی با مقادیر بسیار نزدیک به هم وجود دارد بسیار مفید است. با این حال، اگر سطوح دسته‌بندی دارای نظم ذاتی باشند، معمولاً ترسیم برش‌ها در آن ترتیب بهتر است.
تعداد برش‌های نمودار دایره ای را محدود کنید
نمودارهای دایره‌ای که تعداد زیادی برش دارند خواندن و درک نمودار را دشوار می‌کندد. دیدن کوچک‌ترین برش‌ها ممکن است سخت باشد، و انتخاب رنگ‌های کافی برای متمایز کردن همه برش‌ها را نا ممکن کند. اگر بیش از پنج دسته دارید، بهتر است به استفاده از یک نوع نمودار متفاوت فکر کنید. به عنوان یک گزینه دیگر، می توانید برش های کوچک را در یک تکه دیگر، که خاکستری رنگ شده و شامل همه‌ی آن برش‌های کوچک است، در نظر بگیرید.
نمایش ساده و تخت یک نمودار دایره ای بهتر از دیگر نمایش‌هاست
خواندن دقیق نمودار دایره ای مستلزم آن است که نواحی برش‌ها، طول قوس‌ها و زاویه ها همگی خیلی دقیق نمایش داده شوند. بنابریان اجتناب از جلوه‌های سه بعدی، به ویژه برای نمودارهای دایره ای بسیار مهم است.
تحریف دیگر می تواند ناشی از نمودار دایره ای “منفجر شده” یا اصطلاحا “Exploded” باشد، که در آن برش‌ها برای تأکید از مرکز بیرون کشیده می‌شوند. در این نوع نمایش شکاف‌ها ممکن است ارزیابی واقعی مقایسه جزء به کل را دشوارتر کنند.
اشتباهات رایج در استفاده از نمودار دایره ای
اشتباه اول: نمایش ناسازگار داده‌ها در نمودار دایره ای
یکی از رایج‌ترین اشتباهات در استفاده از نمودار دایره ای، تطبیق آن با داده‌هایی است که نشان‌دهنده مقایسه جزء به کل نیست. این سردرگمی اغلب زمانی رخ می‌دهد که مقادیری که باید رسم شوند درصد یا نسبت هستند، اما یک کل را شامل نمی‌شوند. مثال زیر نشان می‌دهد که افراد مورد بررسی چقدر از هر چهار برنامه استفاده می‌کنند، اما از آنجایی که بسیاری از افراد از چندین برنامه استفاده می‌کنند، مجموع نسبت‌ها بسیار بیشتر از ۱۰۰٪ است.
یکی دیگر از اشتباهات این است که مقادیر استفاده شده برای هر گروه یک آمار خلاصه باشد که نمایانگر کل نباشد. نمودار بالا بر اساس میانگین مبلغ تراکنش برای انواع مختلف تراکنش ساخته شده است. با این حال، از آنجایی که تعداد دفعات استفاده از هر نوع تراکنش را نادیده می‌گیرد، میزان درآمد حاصل از هر نوع را نمایندگی نمی‌کند. با اینکه پرداخت با “چک” بالاترین میانگین را دارد، در عین حال ممکن است تعداد استفاده از آنها نسبتاً کم باشد. در هر دو مورد، نمودار میله ای یک نمودار مناسب برای استفاده است.
اشتباه دوم: استفاده از نمودارهای دایره ای برای مقایسه گروه ها با یکدیگر
اگر می خواهید به جای مقایسه‌ی هر گروه با کل، گروه‌ها را با هم مقایسه کنید، بهتر است از یک نوع نمودار دیگر استفاده کنید. حتی با اجرای مرتب‌سازی برش‌ها بر اساس اندازه، تشخیص اینکه دو برش چقدر متفاوت هستند، می‌تواند دشوار باشد، به‌خصوص زمانی که از نقطه شروع / پایان دور می‌شوند. در مثال زیر، ممکن است فرض کنید که برش دوم به دلیل ترتیب از برش سوم بزرگتر است، اما نمودار میله ای مربوطه در واقع خلاف آن را نشان می دهد. نکته اصلی که با دیدن نمودار دایره ای دیده می‌شود این است که هر دو برش تقریباً نسبت های یکسانی از کل دارند.
اشتباه سوم: مقایسه مقادیر در چند نمودار دایره ای مختلف
ممکن است مواردی وجود داشته باشد که بخواهید چندین نمودار دایره‌ای را با یکدیگر مقایسه کنید؛ به عنوان مثال، مقایسه توزیع جمعیتی کاربران در چندین سال. این مشکل مشابه بخش قبلی است، جایی که می‌خواهید گروه‌ها را با یکدیگر مقایسه کنید. اینجا که موضوع بدتر از مثال قبلی است، این مقایسه بین چند نمودار دایره‌ای است، بنابراین نمی‌توانید به راحتی برای مقایسه به ترتیب برش‌ها اعتماد کنید. بیان داده‌ها با استفاده از یک نمودار دیگر، مانند نمودار میله‌ای انباشته – Stacked Bar Chart، نمودار میله‌ای گروه‌بندی شده، یا نمودار خطی، زمانی که این نوع مقایسه گروه به گروه مورد نظر است، انتخاب بهتری خواهد بود.
نمایش‌های رایج نمودار دایره ای
مقادیر مطلق در مقابل مقادیر نسبی
نمودار دایره ای را می توان بر حسب مقادیر مطلق یا با نسبت برچسب‌گذاری کرد. برچسب زدن برش‌ها با مقادیر مطلق و دلالت بر تناسب با اندازه برش‌ها روش مرسومی است، اما اهداف مصورسازی داده را به دقت در نظر بگیرید تا در مورد بهترین سبک ارائه توضیحات نمودار برای نمودار خود تصمیم بگیرید. در برخی موارد، گنجاندن هر دو شماره در حاشیه‌نویسی می تواند ارزش متن بیشتری را داشته باشد.
نمودار دونات
نمودار دونات (Doughnut) همان نمودار دایره ای است که یک دایره مرکزی حذف شده است. در بیشتر موارد، تفاوت قابل توجهی در خوانایی بین نمودار دایره ای و نمودار دونات وجود ندارد، بنابراین انتخاب یک نمودار دونات بجای یک دایره ای بیشتر جنبه زیبایی دارد. یک امتیاز کوچک برای شکل حلقه‌ای نمودار دونات این است که می توان از ناحیه مرکزی برای اطلاعات اضافی یا گزارش آمار استفاده کرد.
نمودارهای مرتبط
نمودار میله ای
مهمترین رقیب برای نمودار دایره ای، نمودار میله ای است. بیشتر اوقات، نمودار میله ای نقاط را واضح تر نشان می دهد. بسیاری از مشکلات مربوط به نمودار دایره ای با استفاده از نمودار میله ای حل می‌شوند. با این حال، نمودار میله ای مقایسه‌ی جزء به کل سریعی را ارائه نمی‌کند، این مزیت اصلی نمودار دایره ای است.
ابزارهای مصورسازی
اکثر ابزارهای مصورسازی داده قادر به ایجاد نمودار دایره ای هستند. نمودارهای دونات تا حدودی کمتر رایج هستند. علیرغم این واقعیت که نمودارهای دایره ای برای اکثر نیازهای مصورسازی داده مورد توجه نیستند، مهم است که بدانیم آنها نمودار رایجی هستند که عموماً مردم می‌دانند چگونه بخوانندشان. نمودارهای دایره ای هنوز در کار ایده آل خود عالی هستند: نمایش فوری مقایسه جزء به کل.
